İran ABD Gerilimi Neden Türkiye’yi Bu Kadar Etkiliyor? Altın, Petrol Ve Piyasalara Etkisi Nedir? sorusuyla çok defa karşılaşıyorsunuzdur… Son zamanlarda İran ve ABD arasında yaşanan her tansiyon artışı, sadece o iki ülkeyi değil, bizi de doğrudan etkiliyor. Peki neden? Sonuçta biz savaşta değiliz, sınır komşusu da değiliz ABD’ye. Ama buna rağmen cebimizden çıkan para artıyor, döviz yükseliyor, borsa düşüyor.

Bu yazıda, kafaları karıştırmadan, basitçe anlatmak istiyorum. İran-ABD gerilimi Türkiye piyasalarını neden negatif etkiliyor? Başlık başlık inceleyelim.

Oku: Kripto Borsalarına Kırmızı Çizgiler: Yeni Tebliğ ile Yasaklanan İşlemler

1. Petrol Yükselince Türkiye Zorlanıyor

İran deyince akla petrol geliyor. ABD ile yaşadığı her kriz, dünya petrol ticaretinde “Acaba bir şey olacak mı?” sorusunu doğuruyor. Bu da fiyatların yukarı fırlamasına neden oluyor.

Ve Türkiye için bu hiç iyi haber değil. Çünkü biz petrolü neredeyse tamamen dışarıdan alıyoruz. Fiyat arttıkça, bizim de enerji faturasına ödediğimiz döviz yükseliyor.

Sonuç:

  • Enerji maliyeti artıyor.
  • Dolar/TL yükseliyor.
  • Enflasyon da kaçınılmaz oluyor.

2. Altın Güvenli Liman, Ama Herkes İçin Değil

Gerilim olunca yatırımcılar altına koşar. Bu klasik bir kural. Altın fiyatları yükselir çünkü insanlar parasını korumak ister.

Ama bizde bu durum farklı işliyor. Çünkü Türkiye’de altın aynı zamanda bir tasarruf aracı. Fiyatlar uçunca:

  • Vatandaşın alım gücü düşüyor.
  • Kuyumculuk sektörü zorlanıyor.
  • İthal altın daha pahalıya geliyor.

Yani aslında sadece yatırımcı değil, sokaktaki insan da etkileniyor.

3. Borsa Bu İşlerden Hiç Hoşlanmaz

Borsa yatırımcısı riski sevmez. Hele ki yabancı yatırımcı hiç sevmez. İran-ABD gerginliği büyüyünce Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler hemen riskli ülke kategorisine giriyor.

Sonuç:

  • Borsa İstanbul düşüşe geçiyor.
  • Yatırımcılar çıkış yapıyor.
  • Şirket değerleri azalıyor.

Oysa o şirketlerin bu krizle hiçbir ilgisi yok. Ama maalesef finans dünyası böyle çalışıyor.

4. Döviz Kuru Neden Hemen Zıplıyor?

Dışa bağımlı bir ekonomimiz olduğu için dövize olan talep zaten yüksek. Gerilim çıkınca insanlar “Ne olur ne olmaz” deyip dolar alıyor. Şirketler de dövizle borçlu olduğu için kendini korumaya çalışıyor.

Bu da kuru yukarı itiyor.

Dolar yükselince ne mi oluyor?

  • İthal ürünler pahalanıyor
  • Şirketlerin maliyeti artıyor
  • Sonuç yine enflasyon

5. Borçlanma Daha Zor Hale Geliyor

Bir başka konu da tahviller. Devlet ve şirketler yurt dışından borç alırken tahvil satar. Ama kimse gerginlik yaşanan bir bölgede tahvil almak istemez.

Yani Türkiye daha pahalıya borç bulmak zorunda kalır. Bu da hem kamu hem özel sektör için yük olur.

6. En Önemlisi: Güven Ortamı Bozuluyor

Belki de tüm bu ekonomik etkilerin temelinde bu var: güven kaybı.

Savaş, kriz, ambargo ihtimali haliyle piyasaları, petrol ve altın gibi ürünleri de ciddi etkisi altına alabilir. Bunlar insanların hem yatırım hem tüketim kararlarını etkiler. Harcamalar kısılır, yatırımlar ertelenir. Yani ekonomi yavaşlar.

Sonuç Olarak…

İran ile ABD arasında bir gerginlik çıktığında, biz televizyondan izliyoruz ama etkilerini market poşetinde, akaryakıt pompasında, döviz bürosunda hissediyoruz.

Ekonomi artık çok küresel. Herkes herkesle bağlı. Özellikle Türkiye gibi enerjide dışa bağımlı ve jeopolitik risklerin tam ortasında olan ülkeler, bu tip gerilimlerden kaçamıyor.

Bu yüzden olan biteni sadece “uzakta bir kriz” diye izlememek gerek. Çünkü bu krizlerin faturası genelde hep bize çıkıyor.